Wat is BRICS?

BRICS

Introductie

De BRICS-groep, bestaande uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, is een steeds belangrijker wordend internationaal samenwerkingsverband tussen opkomende economieën. In de afgelopen jaren komt BRICS steeds vaker in het nieuws vanwege zijn groeiende invloed op het mondiale economische en politieke toneel. Vooral de discussies over dedollarisatie, de mogelijkheid van een gemeenschappelijke BRICS-valuta en de uitbreiding van het aantal lidstaten trekken de aandacht.

Daarnaast speelt technologische innovatie een steeds grotere rol binnen BRICS, waarbij landen kijken naar de potentie van onder andere blockchaintechnologie als een manier om financiële en economische onafhankelijkheid te vergroten. Deze pagina biedt een diepgaande analyse van BRICS, de recente ontwikkelingen, en de mogelijke rol van blockchain binnen dit samenwerkingsverband.

Wat is het doel van BRICS?

Eerst even terug naar het begin. De BRICS-groep werd in 2006 gevormd door Brazilië, Rusland, India, en China. In 2010 trad Zuid-Afrika toe, waarmee de naam BRICS een feit werd. Het doel van BRICS is om een tegenwicht te bieden aan de economische en politieke dominantie van westerse landen en westerse instellingen zoals de Worldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). BRICS is van mening dat de wereld te georiënteerd is op ‘het Westen’, en probeert hier minder afhankelijk van te worden door samen te werken.

De landen binnen BRICS vertegenwoordigen samen bijna 40% van de wereldbevolking en ongeveer 25% van het wereldwijde BBP. Hun economische groei en politieke invloed maakt het een belangrijk blok op het internationale toneel. De samenwerking richt zich onder andere op handelsbevordering, financiële coördinatie, en geopolitieke stabiliteit.

Uitbreiding van BRICS: nieuwe leden en groeiende invloed

Inmiddels is het blok uitgegroeid tot tien officiële lidstaten. Tijdens de BRICS-top in oktober 2024 in Kazan, Rusland, werd besloten om vier nieuwe landen toe te voegen: Egypte, Ethiopië, Iran, en de Verenigde Arabische Emiraten. In januari 2025 werd ook Indonesië aan dit lijstje toegevoegd. Met deze uitbreiding wil BRICS zijn geopolitieke en economische invloed verder versterken.

Iran beschreef zijn toetreding als een “strategische overwinning”, terwijl de VAE mogelijk een belangrijke rol kan spelen in de energiemarkten van de BRICS-landen. De toetreding van deze landen betekent ook dat BRICS steeds meer gaat fungeren als een tegengewicht tegen Westerse economische allianties zoals de G7.

Tijdens de BRICS-top in Kazan werden ook dertien landen uitgenodigd om zogenaamde BRICS-partners te worden. Deze landen zijn: Algerije, Belarus, Bolivia, Cuba, Indonesië, Kazachstan, Maleisië, Nigeria, Thailand, Turkije, Oeganda, Oezbekistan en Vietnam. Van deze landen hebben negen de uitnodiging geaccepteerd en deze zijn sinds januari 2025 officiële BRICS-partners: Belarus, Bolivia, Cuba, Kazachstan, Maleisië, Nigeria, Thailand, Oeganda en Oezbekistan. De overige drie landen (Algerije, Turkije en Vietnam) hebben eind 2024 nog geen formeel antwoord gegeven op de uitnodiging.

Het is belangrijk op te merken dat partnerstatus binnen BRICS niet gelijkstaat aan volwaardig lidmaatschap, maar het stelt deze landen wel in staat om nauwer samen te werken en te profiteren van BRICS-initiatieven. De uitbreiding van BRICS met deze partners weerspiegelt de groeiende belangstelling van opkomende economieën om deel uit te maken van een platform dat streeft naar een multipolaire wereldorde en economische samenwerking buiten traditionele Westerse instellingen.

Dedollarisatie: BRICS werkt aan financiële onafhankelijkheid

Een van de belangrijkste doelen van BRICS in de afgelopen jaren is het verminderen van de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar en Westerse financiële systemen. Dit proces, bekend als dedollarisatie, wordt gestimuleerd door geopolitieke spanningen, sancties tegen Rusland, en de groeiende invloed van China op de wereldmarkt.

dollar, amerikaanse dollar, USD
Sancties

Waarom willen BRICS-landen van de dollar af?

De Amerikaanse dollar is al decennia-lang de dominante wereldmunt en strategische reserve. Veel internationale handel en financiële transacties worden in dollars uitgevoerd, waardoor de VS een enorme invloed heeft op het mondiale financiële systeem. BRICS-landen ervaren dit als een kwetsbaarheid, vooral wanneer economische sancties en monetaire beleidsbeslissingen van de VS hun economieën beïnvloeden.

China en Rusland zijn de grote voortrekkers van de dedollarisatie-beweging binnen BRICS. Rusland heeft, mede als gevolg van westerse sancties na de invasie van Oekraïne, de handel in Amerikaanse dollars grotendeels stopgezet. In plaats daarvan worden steeds vaker de Chinese yuan en andere lokale valuta’s gebruikt in bilaterale transacties.

Zo werd in 2023 meer dan 50% van de handel tussen Rusland en China afgehandeld in de Chinese yuan. Ook Brazilië en China hebben een overeenkomst gesloten om hun bilaterale handel direct in de yuan en de Braziliaanse real uit te voeren, zonder tussenkomst van de Amerikaanse dollar.

Een eigen BRICS-valuta?

Naast het bevorderen van handel in lokale valuta’s, is er binnen BRICS ook veel discussie over de introductie van een gemeenschappelijke munt. Dit idee is te vergelijken met de Europese euro. Hoewel er heel veel over wordt gespeculeerd, en sommige BRICS landen (Iran) ook voorstander zijn van deze plannen, wordt het idee gezien als een zeer complexe onderneming.

Uitdagingen bij het invoeren van een BRICS-munt

  1. Economische verschillen: De economieën van de BRICS-landen verschillen sterk van elkaar. China heeft een veel grotere economie dan de andere leden, wat de balans zou kunnen verstoren.
  2. Monetaire soevereiniteit: Elk BRICS-land heeft een eigen centrale bank en financieel beleid. Het coördineren van een gezamenlijke valuta vereist ingrijpende veranderingen in nationaal beleid.
  3. Politieke obstakels: Een gemeenschappelijke munt vereist een hoge mate van samenwerking en vertrouwen, iets wat binnen BRICS niet altijd vanzelfsprekend is. 

Hoewel een BRICS-munt op korte termijn onwaarschijnlijk lijkt, wordt wel gewerkt aan alternatieven. Zo wordt nagedacht over een systeem waarin BRICS-landen onderling kunnen handelen via digitale valuta of stabiele betalingssystemen zonder gebruik te maken van de Amerikaanse dollar.

Blockchain en BRICS: een technologische oplossing voor economische samenwerking?

Naast financiële hervormingen kijken BRICS-landen ook naar technologische oplossingen om hun economische onafhankelijkheid te vergroten. Blockchaintechnologie en digitale valuta’s worden hierbij gezien als mogelijke instrumenten om het betalingsverkeer tussen de BRICS-landen efficiënter te maken.

Hoe kan blockchain BRICS helpen?

  1. Snellere en goedkopere betalingen: Blockchain-gebaseerde betalingssystemen kunnen internationale transacties sneller en goedkoper maken, zonder afhankelijk te zijn van traditionele banken en tussenpersonen.
  2. Decentrale financiële netwerken: Door gebruik te maken van blockchain kunnen BRICS-landen eigen financiële netwerken opbouwen die niet afhankelijk zijn van Westerse instellingen zoals SWIFT.
  3. Transparantie en veiligheid: Blockchain kan zorgen voor meer transparantie en minder risico op fraude bij grensoverschrijdende betalingen.

BRICS en CBDC’s (Centrale Bank Digitale Valuta’s)

Meerdere BRICS-landen, waaronder China en Rusland, werken al aan Central Bank Digital Currencies (CBDC’s). Zo heeft China zijn digitale yuan (e-CNY) en gebruikt deze al in internationale handelsovereenkomsten. Rusland ontwikkelt een digitale roebel en overweegt deze te gebruiken voor betalingen binnen BRICS.

Een gezamenlijk blockchain-platform voor BRICS-CBDC’s zou in de toekomst een belangrijke rol kunnen spelen bij het verminderen van de afhankelijkheid van de dollar en het versterken van de onderlinge handel.

CBDC

Wat is de toekomst van BRICS? 

BRICS zet steeds meer stappen om een multipolaire wereldorde te creëren. Door initiatieven zoals dedollarisatie, de rappe uitbreiding van het ledenaantal en de verkenning van blockchain-oplossingen, zal BRICS in de komende jaren een steeds grotere rol spelen op het internationale economische toneel.

Blockchain en digitale valuta kunnen een sleutelrol gaan spelen in de economische toekomst van BRICS. Of het nu gaat om een gezamenlijke BRICS-valuta of efficiëntere betalingssystemen, de technologische revolutie biedt BRICS-landen de mogelijkheid om hun financiële onafhankelijkheid te versterken. De vraag is niet of BRICS de economische en geopolitieke status quo zal beïnvloeden, maar hoe snel en in welke mate dit zal gebeuren. 

Sinds 1 januari 2025 is Brazilië de voorzitter van BRICS. Daarmee neemt het Zuid-Amerikaanse land het stokje over van Rusland, dat in 2024 deze positie bekleedde.

Newsbit
Bekijk de app
Bekijk