Een DAO staat voor Decentralized Autonomous Organization, een organisatie die volledig opereert op een blockchain. Het zijn transparantie organisaties of “bedrijven” die op basis van smart contracts en het onderliggende consensus mechanisme werken.
In theorie zijn er voor het functioneren van een DAO geen menselijke interventies of gecentraliseerde coördinatie nodig. Hierdoor kan een DAO werken zonder bestuur en worden er veel kosten bespaard op het maken van beslissingen. Dit zorgt voor een bestuursmodel of beslissingsmodel dat compleet anders is dan dat van bedrijven in de “normale” wereld. Hetgeen een compleet andere situatie oplevert in relatie tot de principaal-agenttheorie.
Binnen normale bedrijven levert dit een dilemma op waarbij de belangen van de bestuurders soms tegenstrijdig zijn aan de belangen van de aandeelhouders. In het geval van een DAO bestaat dit probleem niet, omdat het de aandeelhouders zelf of de smart contracts zijn die de beslissingen nemen. In het geval van de smart contracts weet iedereen van tevoren wat ze kunnen verwachten en leveren beslissingen geen ongewenste verrassingen op. In het geval van beslissingen door de tokenhouders van de DAO kan iedereen op democratische wijze meedoen in het beslissingsproces. Hoewel een DAO in sommige gevallen niet zo efficiënt werkt als een door mensen bestuurde organisatie, zorgt het voor een transparantie waar traditionele organisaties niet aan kunnen tippen.
De DAO in botsing met de “echte wereld”
Omdat het concept van een DAO zo afwijkt van de traditionele structuur van organisaties en hoe ze opereren, zijn er veel juridische en operationele uitdagingen die DAOs moeten overwinnen. Neem bijvoorbeeld alleen al het feit dat een DAO vaak vanuit meerdere landen tegelijkertijd opereert. Hoe bepaal je dan als rechter of in contracten welk recht van toepassing is en waar je naartoe moet gaan in het geval van problemen? Het kan zijn dat er op hetzelfde moment verschillende rechters vanuit meerdere landen bevoegd zijn om een zaak in relatie tot een DAO op te pakken.
Daarbij is het goed mogelijk dat een kwaadwillende kan profiteren van het feit dat een DAO voor belangrijke beslissingen een meerderheid of gekwalificeerde meerderheid (bijvoorbeeld 2/3e) van de stemmen nodig heeft. Zit er een cruciale fout in de smart contracts? Dan kan dit ervoor zorgen dat de hele DAO en het vermogen van de tokenhouders uit de contracten gestolen wordt. Een goed voorbeeld daarvan is de “DAO hack” van 2016 waarbij de eerste grote DAO op Ethereum op deze manier werd gehackt. Uiteindelijk resulteerde dit in een hard fork, waarbij de meerderheid van de Ethereum-gemeenschap ervoor koos om de blockchain terug te draaien tot voor het hackmoment. Een deel van de gemeenschap was het daar niet mee eens en koos ervoor om als Ethereum Classic verder te gaan. In principe kun je zeggen dat “de computercode het recht is” en dat we de smart contracts moeten volgen zoals ze geschreven zijn. Dat is wat de aanhangers van Ethereum Classic vinden. Het merendeel van het netwerk achtte dit echter oneerlijk en vond een hard fork op zijn plaats.
Voorbeelden van DAOs
We hebben nu al een hoop verteld over DAOs en de mogelijkheden en uitdagingen die deze nieuwe organisatievorm te bieden heeft. Hoog tijd om eens wat toepassingen van DAOs te bespreken. Te beginnen met de belangrijkste en grootste DAO ter wereld.
Bitcoin als DAO
Je kunt stellen dat Bitcoin de eerste echte DAO ter wereld is. Het is één grote organisatie, een decentraal geldstelsel, dat volledig volgens de regels van de smart contracts en computercode opereert. Dankzij dit gegeven is het mogelijk om een grote groep gebruikers die elkaar niet kent en vertrouwt met elkaar te laten werken. Hoewel de meeste mensen Bitcoin niet identificeert als een DAO, kun je stellen dat het aan alle “vereisten” voldoet om een DAO genoemd te worden.
MakerDAO
MakerDAO is een goed voorbeeld van een succesvolle DAO op het Ethereum netwerk. Dit is het protocol achter de DAI stablecoin, die een digitaal equivalent van de Amerikaanse dollar vormt waarmee mensen kunnen handelen op Ethereum. Op het platform van MakerDAO is het mogelijk om met Ethereum of andere assets DAI te lenen. De MakerDAO Foundation streeft ernaar zo decentraal mogelijk te opereren. Voor een groot deel worden beslissingen binnen het project genomen door de MKR-tokenhouders. Dit is de zogenaamde governance-token van het project. Door de macht steeds meer bij de gebruikers te leggen hoopt de MakerDAO Foundation zichzelf in de toekomst overbodig te maken en de macht volledig in handen van de tokenhouders te brengen.
UNISWAP
In september 2020 lanceerde Uniswap, een decentrale exchannge op de Ethereum blockchain, een eigen governance token. Met de UNI-token wil Uniswap de beslissingen naar decentraal niveau trekken. Er zijn binnen de gemeenschap echter twijfels over de mate van decentralisatie van het project, aangezien je minimaal 1 procent van de tokens nodig hebt om voorstellen in te dienen. Een drempel die een groot deel van de UNI-tokenhouders buitensluit. Het laat meteen één van de nadelen zien, namelijk dat degene met de grootste portemonnee vaak de baas is binnen een DAO. Terwijl de macht in een echte democratie iedereen één stem heeft. Al zou dat binnen een DAO ook voor scheve gezichten zorgen. Als iemand met 10 miljoen dollar aan tokens dezelfde macht heeft als iemand met 10 dollar aan tokens.
DeFi en DAOs: De gebruiker aan de macht
Het interessante aan de decentrale revolutie, de opkomst van DeFi en DAOs is dat simpele gebruikers de kans krijgen om zich te gedragen als een gezamenlijke CEO. Governance tokens die gebruikers de mogelijkheid geven om te stemmen over belangrijke zaken zorgen voor gave kansen, boeiende nieuwe organisatiestructuren, maar ook voor problemen waar op dit moment nog geen oplossing voor is.
Het lanceren van governance tokens zorgt ervoor dat de macht verschuift van de oprichters van een protocol naar de gebruikers van het platform. Cruciale beslissingen over veranderingen in het protocol, het inhuren van ontwikkelaars en zelfs veranderingen in het beslissingsmodel komen toe aan de tokenhouders. Zo kunnen tokenhouders bijvoorbeeld meebeslissen over het onderpand dat men nodig heeft om op het platform geld te lenen.
Hoe de toekomst van DAOs eruitziet weet niemand, maar de ontwikkeling van DeFi heeft ook de opkomst van deze nieuwe organisatievorm in een stroomversnelling gebracht. Het is een tak van sport binnen de decentrale revolutie waar we de komende jaren ongetwijfeld nog veel over gaan horen.