De Amerikaanse schuldenberg: Schijnprobleem of tikkende tijdbom?

Op het eerste gezicht lijkt de Amerikaanse schuld-bbp-verhouding op wereldschaal niet zo slecht. In 2023 was hij met 123% lager dan het gemiddelde van de G7-landen en ongeveer de helft van Japan, de grootste schuldenaar ter wereld. In Japan bedraagt de nationale schuld maar liefst 255% van het bruto binnenlands product (BBP).

Echter, in een recente analyse voor Cointelegraph benadrukt Lucas Kiely waarom de Amerikaanse staatsschuld toch reden tot zorg zou moeten zijn.

In dit artikel onderzoeken we of Amerika een schuldprobleem heeft en, zo ja, hoe ernstig dit probleem is.

Is er wel een schuldprobleem voor Amerika?

Als je alleen naar de cijfers kijkt, zou je kunnen denken dat er geen reden tot bezorgdheid is. Japan is er immers al jaren in geslaagd om zijn groeiende schuldenberg te beheersen. De economie blijft stabiel en de Nikkei 225-index is het afgelopen jaar met ongeveer 31% gestegen (per 10 mei), waarmee hij beter presteert dan de S&P 500.

Toch verschillen de Amerikaanse en Japanse economieën enorm van elkaar, en wat in Japan werkt, hoeft in Amerika niet te werken.

Het grootste verschil tussen de twee landen is de samenstelling van hun schuldeisers. In Japan is bijna 90% van de schuld in handen van binnenlandse burgers en instellingen, terwijl ongeveer een kwart van de Amerikaanse schuld wordt aangehouden door internationale schuldeisers.

De VS moet zijn schuld aantrekkelijk houden voor deze internationale investeerders door voldoende hoge rentes te bieden, vooral omdat de schuld steeds hogere percentages van het BBP bereikt, wat het riskanter maakt om aan de Amerikaanse overheid te lenen.

Gevolgen van een hogere schuld

Vorig jaar verlaagde Fitch Ratings de Amerikaanse staatsschuld van AAA naar AA+. Dit werd door Amerikaanse functionarissen destijds afgedaan als “arbitrair en gebaseerd op verouderde gegevens”. Later in het jaar verlaagde Moody’s zijn vooruitzichten voor de Amerikaanse staatsschuld naar negatief, wat door de markt grotendeels werd genegeerd.

Beleggers zouden hier meer aandacht aan moeten besteden, want de VS kan zich niet permitteren om zijn schuld te laten oplopen tot het niveau van Japan. Als de rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt, zullen de kosten voor het lenen toenemen, wat de economie verder onder druk kan zetten.

Inflatie bestrijden of schuldenbom laten ontploffen?

Japan heeft ook veel minder last gehad van inflatie dan de Verenigde Staten. De inflatie in Japan bedraagt momenteel 2,7%, nadat deze in januari 2023 een piek van slechts 4,3% bereikte. Dat staat in schril contrast met de 9,1% die de VS in juni 2022 haalde.

De Federal Reserve worstelt nog steeds om de hardnekkige inflatie onder controle te krijgen, wat de torenhoge schuldenniveaus bijzonder gevaarlijk maakt, omdat dit de inflatie juist kan aanwakkeren.

De standaardreactie op inflatie is een streng monetair beleid. Maar hogere rentetarieven betekenen hogere rentekosten, ontevreden consumenten en – uiteindelijk – een vertragende economie. De Fed (Amerikaanse centrale bank) kampt met al deze problemen.

Het consumentenvertrouwen begint te wankelen, Amerika betaalde het afgelopen jaar ruim $1 biljoen aan rentekosten, en de economische groei in het eerste kwartaal van dit jaar viel lager uit dan verwacht.

De situatie is zelfs zo zorgelijk dat er nu geruchten gaan over stagflatie – een bijzonder ongewenste economische situatie waarbij de inflatie blijft stijgen terwijl de economische groei stagneert. Ook hierbij vormen de hoge schulden een probleem, aangezien ze de overheid beperken in haar vermogen om haar fiscale macht te gebruiken om een vertragende economie te ondersteunen.

Tijdens verkiezingsjaren kan het te lang hoog houden van rentes zorgen voor onvrede onder kiezers. Toch lijken zowel Democratische als Republikeinse kandidaten de groeiende Amerikaanse staatsschuld liever te negeren. Geen van beide partijen heeft zinvolle beleidsmaatregelen voorgesteld om dit probleem aan te pakken.

Met een schuld-tot-bbp-verhouding die nu ruim boven de 100% ligt en naar verwachting de komende decennia snel zal blijven stijgen, zal de overheid vroeg of laat de rekening gepresenteerd krijgen.